خصوصی سازی طاعون اقتصاد ایران است/راه هموار «بریدن ناف درآمد نفتی» از بودجه

استاد اقتصاد دانشگاه دریک ایالت آیوای آمریکا معتقد است برخلاف این تصور که جدا کردن بودجه دولتی از درآمد نفتی در ایران کار بسیار سختی است، اجرای این سیاست اصلا کار پیچیده‌ای نخواهد بود.

به گزارش خبرنگار اقتصاد بین الملل خبرگزاری فارس، اسماعیل حسین زاده متولد ۱۳۲۵ در شهرستان شیروان است. وی پیش از انقلاب مدرک کارشناسی خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه تهران گرفت و برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۵۴ به آمریکا رفت و توانست دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه کویین کالج و دکترای تخصصی (Ph.d) را در دانشگاه New school نیویورک دریافت کند.

وی پس از پایان تحصیلات از سال ۱۹۸۸ به عنوان استاد وارد دانشگاه Drake در ایالت ایووا شد و به تدریس دوره هایی در زمینه اقتصاد سیاسی، سیستم های اقتصاد تطبیقی، اقتصاد بین‌الملل و توسعه اقتصادی پرداخت.

حسین زاده در حوزه‌های مهم اقتصادی نظیر موج های طولانی توسعه و تنزل اقتصاد، بحران‌های اقتصادی، سیاست‌های سازماندهی مجدد، خرید و فروش ارز، قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی، تولید، و بدهی کشورهای جهان سوم، در کنار تعیین سیاست‌های اقتصادی برای دولت ها پژوهش‌های مفیدی را ارائه داده است.

با توجه به اهمیت موضوع جدا کردن بودجه از درآمدهای نفتی و اصطلاحا «تصفیر نفت» در بودجه با حسین‌زاده گفت‌وگو کردیم.

حسین زاده در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: غالبا به موضوع فاصله گرفتن بودجه دولتی و عمومی از درآمد‌های نفتی در ایران به گونه‌ای پرداخته شده و یا مورد بحث قرار می‌گیرد که انگار حل مشکل “وابستگی به درآمدهای نفتی” به یک راه حل جادویی نیاز داشته و یا یک فرمول محرمانه دارد و برای مرتفع کردن آن به تلاش خارق العاده و طاقت فرسا نیاز است، اما، راه حل این مسئله خیلی ساده‌تر از این حرف‌هاست.

*روند تخصیص بودجه نفت باید سرمایه محور شود

حسین‌زاده اضافه کرد: برای رسیدن به هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیازی نیست که ایران تولید را کاهش داده و یا خود را از پول نفت محروم کند. تنها چیزی که دولت نیاز دارد، تغییر روند تخصیص درآمدهای نفتی است.

این استاد اقتصاد ایرانی مقیم آمریکا معتقد است، برای رسیدن به هدف کاهش وابستگی به پول نفت، درآمدهای نفتی باید هر چه بیشتر به عنوان سرمایه در نظر گرفته شود و تلاش شود که به این پول کمتر به عنوان محل درآمد پرداخته شود. به عبارت دیگر، باید از پول نفت برای سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر برای توسعه و صنعتی کردن کشور استفاده شود و کمتر از آن به عنوان محلی برای تأمین نیازهای مالی جاری، کم بازده و غیر مولد که بخش قابل توجهی از آن به هزینه‌های دولت باز می‌گردد استفاده کرد.

حسین زاده افزود: این روند می‌تواند راه حلی دقیق، بلند مدت و نظام‌مند برای حل مشکل وابستگی به درآمدهای نفتی باشد.

وی ادامه داد: با گذشت زمان، اجرای این استراتژی کشور را به سمت صنعتی شدن و توسعه پیش خواهد برد و باعث می‌شود درآمدهای دولتی مبتنی بر دریافت مالیات از صنایع مختلف از درآمدهای نفتی فراتر برود. این بدین معناست که طرح‌های توسعه‌ای و صنعتی که با سرمایه‌گذاری پول نفت ایجاد شده‌اند، بدون اینکه نیازی به کاهش تولید نفت باشد، به افزایش درآمد ملی و دولتی منجر خواهند شد.

*لزوم سرمایه‌گذاری پول نفت در حوزه‌های مولد

نویسنده کتاب ” فراتر از تعاریف متداول بحران مالی” ادامه داد: به عبارت دیگر، اگر از پول نفت به صورت مولد و تولید محور استفاده شود، و در نتیجه شاهد افزایش درآمدهای ملی و دولتی باشیم، نسبت درآمدهای نفتی از کل درآمد کشور نیز کاهش خواهد یافت.

حسین زاده معتقد است که موضوع خصوصی سازی به “طاعون” اقتصاد ایران بدل شده و برای رسیدن به هدف بریدن ناف درآمد نفتی از بودجه به طور جدی باید صنعت نفت از خصوصی سازی مستثنی شود.

*چرا بودجه دولتی آمریکا به درآمد نفتی وابسته نیست؟

وی در پایان تأکید: که در شرایط کنونی آمریکا با پشت سر گذاشتن روسیه و حتی عربستان، به بزرگ‌ترین تولید کننده نفت در جهان بدل شده، اما هیچ وابستگی به درآمدهای نفتی در بودجه این کشور وجود ندارد. چرا؟ چون درآمد حاصل از تولید نفت بخش کوچکی از کل تولید درآمد در آمریکا را شامل می‌شود.