افزایش تولید و رشد اقتصادی از جمله اهداف کلان اقتصادی هر کشوری است، عواملی که برای تحقق تولید لازم است شامل: سرمایه، نیروی کار، پیشرفت تکنولوژی و… می شود. یکی از مسائلی که گریبان گیر اقتصاد کشور شده، تورم است؛ در واقع تورم به معنای افزایش غیر متناسب قیمت کالا یا خدمات به مرور زمان است. افزایش حجم تقاضا در کنار کاهش تولید، زمینه را برای رشد تورم فراهم می کند. تورم آثارمخربی بر شرایط اقتصادی-اجتماعی می گذارد؛ افزایش تورم فشار زیادی را به افراد به خصوص به قشر فقیر جامعه وارد می آورد و باعث کاهش قدرت خرید مردم می شود.
در ادامه به بررسی عومل ایجادو تشدید کننده تورم و تاثیر آن ها بر تولید می پردازیم.
دلایلی که می توانند موجب افزایش نرخ تورم شوند
از جمله دلایلی که موجب ایجاد و افزایش نرخ تورم می شوند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تامین کسری بودجه ی دولت از طریق قرض گرفتن از بانک مرکزی یا از طریق فروش دلار های نفتی به بانک مرکزی سبب افزایش پایه ی پولی کشور و حجم نقدینگی شده که افزایش حجم نقدینگی سبب بروز تورم می شود.
- عدم هماهنگی زیرساخت ها و بخش های تولیدی مانند صنعت و کشاورزی، سبب اختلال در عرضه متناسب کالا یا خدمات با تقاضا شده است که این خود باعث بروز تورم می شود. از طرفی ساختار های تولیدی غلط سبب کاهش تولید و بهره وری محصولات و درنتیجه سبب کاهش کیفیت محصولات تولیدی شده است که این امر کاهش اعتماد و تمایل مصرف کنندگان به تولیدات داخلی را رقم می زند.
- کاهش تولید سبب بروز تورم شده است؛ کمبود عرضه ی کالا یا خدمات سبب افزایش سطح عمومی قیمت ها می شود.
- وابستگی بیش از حد به واردات سبب افزایش تورم می شود؛ وابستگی به واردات سبب وابستگی به ارز و درنتیجه کاهش ارزش پول ملی و افزایش سطح عمومی قیمت ها می شود.
- افزایش سپرده گذاری به جای سرمایه گذاری در بخش تولید؛ سپرده گذاری افراد در بانک ها به جای سرمایه گذاری در بخش های تولیدی از دو جهت سبب افزایش تورم می شود. از یک جهت سود سپرده های بانکی سبب افزایش حجم نقدینگی و درنتیجه افزایش تورم می شود. از جهت دیگر، با جمع آوری سرمایه ها از بخش های تولیدی، سبب ایستادن چرخ دنده های کارخانه های تولیدی خواهد شد.
- ارز دو نرخی زمینه ساز واردات و تورم می شود؛ واردات کالاهای خارجی به تنهایی سبب افزایش تورم خواهد شد، همچنین سیاست ارز دو نرخی سبب تشویق دلالان به واردات می شود، چراکه کالا ها از خارج کشور با ارز کم نرخ تر خریداری شده و در داخل کشور با ارز واقعی، مبادله می شوند. از طرفی با وارد کردن کالای خارجی سبب زمین زدن تولیدات داخلی می شوند.
تورم چه تاثیری بر تولید و تولید چه تاثیری بر تورم دارد؟
تورم هم می تواند برای تولید مفید و هم می تواند مضر باشد؛ افزایش حجم نقدینگی که از آثار تورم است، می تواند سرمایه ی عظیمی را برای تولید فراهم آورد. از طرفی، راه نجات اقتصاد کشور، جهش تولید است؛ افزایش متناسب تولید با تقاضا سبب کاهش سطح عمومی قیمت ها می شود.
نکته ی قابل توجه دیگری که وجود دارد این است که: اگر حجم پول به وجود آمده صرف تولید نشود، در آینده ای نزدیک شاهد فاجعه ی اقتصادی خواهیم بود.
بیشتر بخوانید: جهش تولید
کلام آخر؛
تنها راه نجات اقتصاد کشور، جهش تولید است. در کنار دیگر عوامل بهبود اقتصادی، سرمایه گذاری در واحد های تولیدی به جای سپرده گذاری در بانک، می تواند راه گشای اقتصاد کشور باشد، از طرفی ساختار های غلط تولیدی سبب افزایش هزینه ها و کاهش بهره وری تولید شده است. از سویی دیگر، سیاست های ارزی غلط سبب مشکلاتی را در این زمینه به وجود آورده است.
